Lengas papós

Lo tèrme lengas papós designa las lengas del Pacific occidental que son pas ni austronesianas ni australianas. Aquesta definicion negativa deu soslinhar que s'agís de qualificar l'extension geografica e pas una familha linguistica pròpriament dicha.

Las lengas

La diversitat de las lengas parladas en Nòva-Guinèa.

La màger part de las lengas papós son parladas sus l'illa de Nòva Guinèa (que es dividida entre la Papoa-Nòva Guinèa e la províncias indonesiana de Papoa e de l'Irian Jaya Occidental), amb d'unas parladas dins l'archipèla Bismarck,l'illa de Bougainville, e las illas Salamon a l'èst, e a Halmahera, en Timòr, l'archipèla d'Alor e l'oèst. Una lenga papó, lo Meriam Mir, se parla dintre las frontièras nacionalas d'Austràlia, a l'èst de l'estrech de Torres. Las solas lengas papós que benefícien d'una reconeissença officiala son las del Timòr Èst.

Nòva Guinèa es benlèu la region del mond mai divèrsa d'un punt de vista linguistic. Sens comptar las lengas austronesianas i auriá mai de 800 lengas divididas en ipoteticament 800 familhas de lengas qu'aurián benlèu pas cap de relacion entre elas o amb quina autra lenga que siá, plus un nombre larg de lengas isoladas. E mai i agèsse relativament pauc d'estudis de las lengas papós en comparason amb las lengas austronesianas, i aguèt tres ensages preliminars, d'escala larga, de classificacion genealogica per Joseph Greenberg, Stephen Wurm, e Malcolm Ross. La familha mai larga per la region papó es la de las lengas transneoguineanas que constituís la màger part de las lengas papós. Ja que benlèu un quart sonque de las lengas papós foguèron estudiadas menimosament, la compreneson qu'an los linguistas de las relacions d'aquelas lengas entre elas demòra limitida e necessitarà d'esclarziments futurs.

Mai d'una lenga de Flores e de las illas vesinas, e mai precisament la lenga de l'illa de Savu (tanben nomenadas Sabu o Sawu) son abitualament consideradas coma austronesianas, mas contenon un cèrt nombre de mots non-austronesians dins lor vocabulari de basa. D'unes prepausèron qu'aquelas poirián èsser de lengas originalament austronesianas qu'aurián dempuèi manlevat gaireben l'ensemble de lor vocabulari a las lengas austronesianas vesinas, mas cap de connexion amb las lengas papós de Timòr o d'Halmahera es pas estada trobada.

Las lengas de las illas Andaman poirián èsser religadas a d'unas lengas papós occidentalas, mas son pas cobèrtas pel tèrme papó.

Classificacion

Segon la classificacion prepausada pel lingüista Joseph Greenberg, çò que se sona las "lengas papós" intrariá en realitat dins la superfamilha de las lengas indopacificas, inclusent divèrsas familhas que se tròban en partida dins lo domeni dich "papó" en Nòva Guinèa, d'autras fòra Nòva Guinèa:

• Indopacific, superfamilha anciana que va d'Índia a Tasmania en passant pel domeni "papó" de Nòva Guinèa.
  • (Kusunda, fòra Nòva Guinèa, en Índia)
  • (Tasmanian, ara estench, fòra Nòva Guinèa, en Tasmania)
  • (Andamanés, fòra Nòva Guinèa, a las illas Andaman)
  • Transneoguinean: aquela familha recampa la majoritat de las lengas dichas "papós", en Nòva Guinèa.
  • Papó occidental, tanben dins lo domeni "papó", en Nòva Guinèa.
  • East Bird's Head, tanben dins lo domeni "papó", en Nòva Guinèa.
  • Geelvink Bay, tanben dins lo domeni "papó", en Nòva Guinèa.
  • Sko, tanben dins lo domeni "papó", en Nòva Guinèa.
  • Kwomtari-baibai, tanben dins lo domeni "papó", en Nòva Guinèa.
  • Arai, tanben dins lo domeni "papó", en Nòva Guinèa.
  • Amto-musan, tanben dins lo domeni "papó", en Nòva Guinèa.
  • Torricelli, tanben dins lo domeni "papó", en Nòva Guinèa.
  • Sepik-Ramu, tanben dins lo domeni "papó", en Nòva Guinèa.
  • Papó oriental, tanben dins lo domeni "papó", en Nòva Guinèa.

Vejatz tanben

• Lengas per familha: Indopacific

Fonts

• (en) William A. Foley, 1986, The Papuan Languages of New Guinea, Cambridge Language Surveys, Cambridge, Cambridge University Press (1999) ISBN: 0-521-28621-2
• (en) Malcolm Ross, 2005, Pronouns as a preliminary diagnostic for grouping Papuan languages, dins Andrew Pawley, Robert Attenborough, Robin Hide, Jack Golson (editors) Papuan pasts: cultural, linguistic and biological histories of Papuan-speaking peoples, Canberra, Pacific Linguistics. p. 15–66.
• (en) Harald Hammarström, 2012, Pronouns and the (Preliminary) Classification of Papuan Languages, Language and Linguistics in Melanesia Special Issue 2012: On the History, Contact & Classification of Papuan languages - Part II, pp. 428-539.
• (en) Wilco van den Heuvel, Sebastian Fedden, 2014, Greater Awyu and Greater Ok: Inheritance or Contact?, Oceanic Linguistics 53:1, p. 1-36.